Hydro là một nguồn năng lượng mạnh và sạch, bởi khi đốt cháy, nó chỉ tạo ra nước. Tuy nhiên, điều quan trọng là cách thức sản xuất hydro. Hiện tại, phần lớn hydro "xám" – loại hydro sản xuất từ quá trình phân tách metan (CH4) – thải ra lượng lớn khí CO2.
Ngược lại, hydro "xanh" được sản xuất thông qua quá trình điện phân nước, sử dụng năng lượng tái tạo để tách nước thành hydro và oxy. Tuy nhiên, hiện nay sản lượng hydro "xanh" chỉ chiếm khoảng 1% lượng hydro trên thế giới. Để đạt được mục tiêu không phát thải carbon, việc mở rộng sản xuất hydro "xanh" là điều cần phải chú trọng.
Tại Việt Nam, thị trường hydro xanh đang ở giai đoạn sơ khai nhưng cho thấy tiềm năng lớn nhờ vào nguồn tài nguyên năng lượng tái tạo phong phú, đặc biệt là điện mặt trời và điện gió. Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển năng lượng hydro đến năm 2030, tầm nhìn 2050 (Quyết định 165/QĐ-TTg), đặt mục tiêu sản xuất từ 100.000–500.000 tấn hydro sạch mỗi năm vào năm 2030, và tăng lên 10–20 triệu tấn vào năm 2050 kết hợp cùng Nghị định 58/2025/NĐ-CP hỗ trợ đầu tư.
Tuy nhiên, thị trường đối mặt với nhiều thách thức:
- Công nghệ điện phân, lưu trữ và vận chuyển hydro còn hạn chế;
- Chi phí đầu tư cao, thời gian thu hồi vốn dài;
- Thiếu cơ sở hạ tầng như ống dẫn, trạm nạp;
- Chính sách chưa đồng bộ, thiếu cơ chế hỗ trợ cụ thể như giá mua điện cố định, tín dụng carbon;
- Nguồn nhân lực hạn chế.
Để tháo gỡ cần sớm ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật, cơ chế định giá carbon và thiết lập các quỹ xanh hỗ trợ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và triển khai các dự án thí điểm. Về phía doanh nghiệp, cần tích hợp mục tiêu hydro vào chiến lược giảm phát thải, tối ưu quy trình và đẩy mạnh hợp tác quốc tế.
Với kinh nghiệm triển khai các dự án hydro tại nhiều quốc gia, Air Liquide đánh giá cao cam kết của Việt Nam khi công bố Chiến lược phát triển hydro vào đầu năm 2024 và đặt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Họ nhận định với tiềm năng gió và mặt trời lớn, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội trở thành trung tâm sản xuất hydro xanh của khu vực, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và nâng cao vị thế năng lượng quốc gia.
Nguồn: VnEconomy