Hội nghị Trung ương 12 diễn ra vào ngày 18 và 19-7-2025, đã bàn thảo, cho ý kiến về nhiều nội dung quan trọng, trong đó có việc sửa đổi các nghị quyết, kết luận của Trung ương nhằm tạo cơ sở chính trị để tháo gỡ các điểm nghẽn pháp lý, thúc đẩy phát triển trong giai đoạn mới. Một lần nữa, chính sách, pháp luật về đất đai tiếp tục được đặt ở vị trí trọng tâm, không chỉ vì đây là lĩnh vực nóng, nhạy cảm, mà còn bởi nó gắn bó mật thiết với lợi ích của toàn dân và là yếu tố then chốt để phát triển kinh tế - xã hội.
Trước đó một tuần, tại hội nghị đánh giá ba năm thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW về đất đai và một năm thi hành Luật Đất đai năm 2024, chính phủ nhận định chính sách pháp luật đất đai còn bất cập, chưa phù hợp với chủ trương tổ chức chính quyền địa phương hai cấp cũng như đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước giai đoạn mới. Bên cạnh đó, một số chính sách đổi mới về tài chính đất đai theo tinh thần Nghị quyết số 18 chưa được thể chế hóa đầy đủ. Nhiều nơi xảy ra tình trạng lợi dụng đấu giá đất để đầu cơ, thổi giá, thao túng giá làm nhiễu loạn thị trường.
Với những bất cập Chính phủ đã chỉ ra và định hướng của Trung ương tại Hội nghị 12 vừa qua, có thể thấy, chính sách đất đai sẽ sớm được sửa đổi. Lần này không đơn thuần là chỉnh sửa kỹ thuật mà sẽ đặt lại nền móng toàn diện cho khung pháp lý điều chỉnh tài nguyên quan trọng bậc nhất của quốc gia.
Từ định hướng của Trung ương, có thể nhận thấy ba trụ cột lớn sẽ là kim chỉ nam cho tiến trình cải cách chính sách đất đai.
Một là hoàn thiện khung pháp lý về sở hữu, quy hoạch và sử dụng đất. Đây là yêu cầu cốt lõi, nhằm tháo gỡ triệt để các điểm nghẽn pháp lý vốn gây bức xúc kéo dài trong xã hội. Các vấn đề về sở hữu toàn dân, cơ chế giao đất, cho thuê đất, đấu giá quyền sử dụng đất... nếu không được làm rõ ràng, minh bạch, công bằng, sẽ tiếp tục trở thành rào cản đối với môi trường đầu tư, kinh doanh. Trung ương nhấn mạnh phải đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Đây chính là lời giải cho bài toán mâu thuẫn lợi ích trong quản lý, sử dụng đất đai hiện nay.
Thứ hai, xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin quốc gia về đất đai tập trung, thống nhất, đồng bộ, đa mục tiêu và kết nối liên thông. Quản trị đất đai bằng công nghệ số, bằng dữ liệu đồng bộ, tập trung, liên thông là xu hướng không thể đảo ngược. Việc thiết lập hệ thống thông tin quốc gia về đất đai không chỉ tăng tính minh bạch, hiệu quả trong quản lý, mà còn là điều kiện tiên quyết để áp dụng thuế đất hợp lý, thúc đẩy giao dịch điện tử và ngăn chặn tình trạng “đất chồng lên đất”, “mỗi nơi một kiểu” như hiện nay.
Trụ cột thứ ba là ưu tiên bố trí quỹ đất cho phát triển hạ tầng, công nghiệp, dịch vụ, đô thị. Trong giai đoạn phát triển trung hạn sắp tới ở nước ta, nhu cầu tập trung đất đai vào những nhóm mục tiêu trên là rất lớn và phần lớn nguồn quỹ đất đều từ đất nông nghiệp. Quan điểm “ưu tiên bố trí đất” cho các mục tiêu nói trên là cách tiếp cận phù hợp với yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới; cũng sẽ là “điểm tựa” để thiết lập các chính sách phù hợp, bảo đảm lợi ích cho các bên liên quan và nâng cao hiệu quả sử dụng đất đai.
Sửa đổi chính sách đất đai là nhiệm vụ lập pháp phức tạp, nhạy cảm bậc nhất; nhưng giải được bài toán này một cách căn cơ và hiệu quả sẽ khơi thông nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, đất đai là “nguồn lực quan trọng để phát triển đất nước”; quản lý, sử dụng đất phải “hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp”, “đảm bảo lợi ích chung của toàn dân” - đây là những nguyên tắc cốt lõi để sửa đổi chính sách đất đai lần này. Cùng với đó, đổi mới tư duy lập pháp, đưa pháp luật thực sự trở thành công cụ phát triển, chứ không chỉ là công cụ quản lý, theo tinh thần Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, cũng sẽ là “điểm tựa” để tháo gỡ những điểm nghẽn thể chế, tạo đột phá trong quản lý và sử dụng đất đai.
Nguồn: VnExpress
Link download: Sửa đổi Luật đất đai