Việt Nam cam kết và hành động vì mục tiêu "Net Zero" vào năm 2050. (Ảnh: kinhtemoitruong.vn)

Trong nỗ lực thực hiện cam kết đạt mục tiêu không phát thải khí thải nhà kính (GHG) vào năm 2050 được công bố tại Hội nghị Biến đổi khí hậu lần thứ 26 của Liên hợp quốc (COP26), Chính phủ Việt Nam đã tiến hành quy hoạch tổng thể và ban hành nhiều chiến lược, kế hoạch quốc gia.

Tại cuộc họp lần thứ 4 của Ban chỉ đạo quốc gia thực hiện các cam kết của Việt Nam tại COP26 diễn ra vào trung tuần tháng 7, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, việc thực hiện cam kết này là cơ hội để Việt Nam chuyển dịch công nghệ và mô hình tăng trưởng cùng với các quốc gia khác ứng phó với biến đổi khí hậu.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, địa phương và doanh nghiệp tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050 và về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tập trung xây dựng cơ chế, chính sách thu hút nguồn vốn đầu tư cho phát triển xanh, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn.

Phát triển kinh tế tuần hoàn góp phần thúc đẩy tăng trưởng xanh. (Ảnh: kinhtexanh.vn)

Để đạt được mục tiêu không có ròng, cần một sự thay đổi toàn diện, trong đó các doanh nghiệp phải chuyển đổi công nghệ hiện tại và sử dụng năng lượng tái tạo.

Tổng công ty Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí (PTSC) và Sembcorp Utilities Pte. Ltd (SCU) ký kết thỏa thuận hợp tác phát triển đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo ngoài khơi tại Việt Nam (Ảnh: tuoitre.vn)

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà (giữa) và các đại biểu khởi động dự án trồng cây hướng tới mục tiêu không có mạng vào năm 2050 (Ảnh: baochinhphu.vn)

Từng bước xây dựng, hoàn thiện cơ chế

Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có thể sẽ cần vốn đầu tư 368 tỷ USD vào năm 2040, tương đương 6,8% GDP mỗi năm, khi đất nước theo đuổi con đường phát triển kết hợp khả năng phục hồi và không phát thải các-bon ròng. Quá trình khử cacbon để đáp ứng các cam kết quốc tế chiếm khoảng 30% nhu cầu tài nguyên.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, chuyển đổi xanh, giảm phát thải để hiện thực hóa cam kết ròng 0% là một hành trình dài với nhiều khó khăn, thách thức, cần có sự chung tay của khu vực tư nhân cũng như các tổ chức quốc tế.

Phát triển thị trường tài chính xanh và các-bon là ưu tiên cần thực hiện, trọng tâm là phát triển các công cụ tài chính xanh, tài chính bền vững; cũng như khuyến khích các địa phương và doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh và thu hút các nhà đầu tư tổ chức và cá nhân rót vào các công cụ tài chính xanh.

Bộ Tài nguyên và Môi trường, cơ quan thường trực Ban chỉ đạo quốc gia thực hiện các cam kết của Việt Nam tại COP26 đang xây dựng Đề án phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới.

Dự án 5 triệu USD sẽ được thực hiện trong 4 năm kể từ năm 2024 nhằm hỗ trợ Việt Nam phát triển thị trường carbon, thiết kế và thực hiện trao đổi và đền bù tín chỉ carbon và hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính.

Dự kiến ​​đến năm 2025, Việt Nam sẽ bắt đầu thí điểm hoán đổi tín chỉ carbon và đến năm 2028 sẽ chính thức đi vào hoạt động.

Thúc đẩy doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh

Trong bối cảnh các khu vực phát triển trên thế giới đang áp dụng hàng rào thuế các-bon đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức trong quá trình xây dựng và phát triển thị trường các-bon. Điều này buộc doanh nghiệp xuất khẩu nói riêng và doanh nghiệp nói chung phải tự thay đổi để đáp ứng các tiêu chuẩn liên quan đến rào cản của các thị trường lớn và giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế.

Thị trường các-bon là nơi hàng hóa được giao dịch với lượng khí nhà kính giảm đáng kể được đo trên mỗi đơn vị. Chính phủ sẽ phân bổ hạn ngạch cho các doanh nghiệp. Nếu sử dụng hết hạn ngạch, doanh nghiệp phải mua tín chỉ carbon từ các doanh nghiệp khác.

Và từ năm 2028, khi sàn giao dịch tín chỉ các-bon chính thức hoạt động, phải tuân thủ các quy định về kết nối, trao đổi tín chỉ các-bon trong nước với thị trường khu vực và thế giới.

Để thực hiện các quy định trên, hơn 1.900 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công thương, xây dựng, giao thông vận tải, tài nguyên và môi trường sẽ phải cung cấp số liệu hoạt động và các thông tin liên quan để phục vụ kiểm kê phát thải khí nhà kính của năm trước kỳ báo cáo tại theo hướng dẫn của Bộ quản lý ngành đến năm 2023.

Đa dạng hóa chính sách, giải pháp xanh cho doanh nghiệp

Để thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0, doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến kiểm kê khí thải và thực hiện hạn ngạch phát thải của Chính phủ. Các doanh nghiệp có lượng phát thải cao như sản xuất sắt, thép, xi măng, nhôm muốn duy trì thị trường xuất khẩu trong tương lai cần xác định việc giảm phát thải là bắt buộc.

Ông Tô Xuân Phúc, Giám đốc Chương trình Chính sách Thương mại và Quản lý Nguồn lực tại Forest Trends, khuyến nghị các doanh nghiệp cần thay đổi công nghệ và phương thức quản lý. Ông khẳng định, đây là cơ hội đổi mới cho doanh nghiệp, doanh nghiệp cần nắm bắt xu hướng phát triển để có nguồn thu từ tài chính carbon.

TS Nguyễn Quang, Đại học Kinh tế TP.HCM, cho rằng Việt Nam đã có nhiều chính sách tài chính nổi bật như Luật Thuế tài nguyên quy định áp dụng thuế suất cao đối với “tài nguyên không tái tạo” và thuế suất thành “tài nguyên tái tạo”.

Bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN cho biết, ngành ngân hàng đã có nhiều giải pháp hỗ trợ, khuyến khích DN tham gia phát triển xanh. Do đó, doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận nguồn tài chính xanh để đầu tư cho các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển doanh nghiệp bền vững.

Để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp huy động vốn đầu tư các dự án tài chính xanh, môi trường, NHNN đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-NHNN về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh.

Ngoài ra, còn triển khai các chính sách tín dụng ưu đãi đối với các dự án nông nghiệp xanh, nông nghiệp công nghệ cao, chương trình cho vay trồng rừng sản xuất, chương trình hỗ trợ người nghèo xây dựng nhà ở thích ứng với biến đổi khí hậu./.

Nguồn: VietnamPlus

Lợi Phạm