Tổng hợp bởi Sandy Tran

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và phát triển bền vững đang là xu hướng toàn cầu, Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ của các ngành công nghiệp xanh. Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ về phát triển công nghiệp xanh thông qua nhiều chính sách và văn bản pháp lý quan trọng như Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 (Quyết định 896/QĐ-TTg ngày 26/7/2022); Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các nghị định hướng dẫn về phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; Cam kết của Việt Nam tại COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch điện VIII với mục tiêu tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo lên 30,9-39,2% vào năm 2030.

Dựa trên số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư và báo cáo của Ngân hàng Thế giới về đầu tư xanh tại Việt Nam năm 2024, 5 ngành công nghiệp xanh đang thu hút dòng vốn đầu tư lớn nhất bao gồm

1. Năng lượng tái tạo

Đứng đầu danh sách là ngành năng lượng tái tạo với tổng vốn đầu tư tích lũy từ trong các  năm 2021-2024 đạt 12,5 tỷ USD. Nhờ khung pháp lý thuận lợi từ Nghị định 42/2023/NĐ-CP về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời và điện gió, ngành này đã thu hút được nhiều nhà đầu tư lớn. Theo số liệu từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), công suất điện gió và điện mặt trời đã tăng gấp ba lần so với năm 2022. Các dự án tiêu biểu bao gồm:

• Tổ hợp điện gió ngoài khơi Thăng Long Wind tại Bình Thuận  có vốn đầu tư 4,5 tỷ USD (khởi công Q4/2024)
• Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện Ninh Thuận có vốn đầu tư 2,2 tỷ USD (hoàn thành 2023)

2. Sản xuất pin và năng lượng lưu trữ

Theo báo cáo của Hiệp hội Pin Việt Nam, ngành công nghiệp pin và năng lượng lưu trữ đã thu hút 5,8 tỷ USD vốn đầu tư trong năm 2024. Đáng chú ý là việc các tập đoàn lớn như VinES 2,3 tỷ USD (Q2/2024) và Samsung SDI: 1,8 tỷ USD (Q3/2024) để mở rộng năng lực sản xuất pin cho xe điện và hệ thống lưu trữ năng lượng quy mô lớn.

3. Xử lý và tái chế chất thải

Số liệu từ Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy năm 2024 ngành xử lý và tái chế chất thải đã thu hút 3,2 tỷ USD vốn đầu tư trong năm qua. Các dự án trọng điểm tập trung vào:

• Công nghệ xử lý rác thải thành năng lượng với vốn đầu tư khoảng 1,5 tỷ USD;
• Hệ thống tái chế nhựa thông minh với vốn đầu tư khoảng 1,0 tỷ USD; và
• Xử lý nước thải công nghiệp với vốn đầu tư khoảng 0,7 tỷ USD

4. Nông nghiệp công nghệ cao và bền vững

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao đã thu hút khoảng 2,8 tỷ USD vốn đầu tư trong 2 năm 2023 - 2024. Các dự án tiêu biểu bao gồm:

• Hệ thống nhà kính thông minh
• Công nghệ tưới tiêu tiết kiệm nước
• Sản xuất phân bón hữu cơ quy mô công nghiệp

5. Vật liệu xanh và xây dựng bền vững

Hiệp hội Vật liệu Xây dựng Việt Nam báo cáo ngành này đã thu hút 2,3 tỷ USD vốn đầu tư trong năm 2024. Các dự án tập trung vào:

• Sản xuất vật liệu cách nhiệt thế hệ mới
• Bê tông các-bon thấp
• Vật liệu tái chế trong xây dựng

Triển vọng phát triển

Theo dự báo của Ngân hàng Thế giới, tổng nhu cầu vốn đầu tư cho công nghiệp xanh tại Việt Nam có thể đạt 50 tỷ USD cho toàn giai đoạn 2025-2030. Chính phủ đã cam kết tạo điều kiện thuận lợi thông qua các chính sách ưu đãi về thuế và đất đai cho các dự án công nghiệp xanh như: Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo Nghị định 82/2018/NĐ-CP cho các dự án công nghiệp hỗ trợ xanh; Chính sách ưu đãi về đất đai theo Nghị định 57/2022/NĐ-CP Hỗ trợ tài chính và tín dụng xanh thông qua Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam; Cơ chế hỗ trợ giá điện cho các dự án năng lượng tái tạo; Chính sách khuyến khích chuyển giao công nghệ xanh theo Luật Chuyển giao công nghệ 2017.

Kết luận

Sự phát triển mạnh mẽ của 5 ngành công nghiệp xanh nêu trên không chỉ góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam mà còn tạo ra cơ hội đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Tài liệu tham khảo:

• Báo cáo thường niên 2024 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư
• Báo cáo Đầu tư Xanh tại Việt Nam 2024 của Ngân hàng Thế giới
• Báo cáo "Đánh giá khung chính sách phát triển công nghiệp xanh tại Việt Nam" của UNDP 2024
• Báo cáo ngành của Hiệp hội Pin Việt Nam và Hiệp hội Vật liệu Xây dựng Việt Nam
• Các website: chinhphu.vn; moit.gov.vn; thuvienphapluat.vn