Ngày 29 tháng 10 năm 2024, tại Hà Nội, Văn phòng Dịch vụ Dự án Liên Hợp Quốc (UNOPS) phối hợp với Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã tổ chức Hội thảo khởi động Đánh giá tác động của hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon tại Việt Nam. 

Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận các nội dung liên quan đến chính sách quản lý và hỗ trợ các dự án tín chỉ các-bon, kế hoạch triển khai thị trường các-bon trong thời gian tới, và các phương thức để đảm bảo độ chính xác và tin cậy của dữ liệu cho mô hình đánh giá tác động.

Theo đó, hiện nay có 70 quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng định giá các-bon, kiểm soát khoảng 11 tỷ tấn các-bon, chiếm 20% phát thải toàn cầu. Việt Nam cũng đang trong quá trình chuẩn bị cho thị trường các-bon nội địa, với lộ trình đã được quy định trong Luật Bảo vệ Môi trường và Nghị định 06/2022/NĐ-CP. 

Theo các thông tin được chia sẻ tại hội thảo, dự kiến tới tháng 6/2025, Việt Nam dự triển khai phân bổ hạn ngạch và thử nghiệm hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính (ETS). Hỗ trợ kỹ thuật này có vai trò quan trọng đối với Việt Nam trong việc đánh giá các tác động tiềm năng và chuẩn bị cho giai đoạn thí điểm này. Đội ngũ tư vấn tham gia thực hiện Hỗ trợ kỹ thuật được đánh giá cao và hứa hẹn sẽ đưa ra những phát hiện, khuyến nghị hữu ích cho Việt Nam.

Dự kiến trong giai đoạn thí điểm sắp tới, chỉ có các cơ sở phát thải lớn thuộc các lĩnh vực sản xuất sắt, thép; xi măng; nhiệt điện được đưa vào thị trường các-bon (khoảng 150 doanh nghiệp). Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tổ chức và quản lý các hoạt động trao đổi, thu hồi, nộp trả, vay mượn hạn ngạch. Sau đó, Việt Nam sẽ vận hành chính thức thị trường các-bon từ năm 2028 và dự kiến kết nối thị trường trong nước với thị trường quốc tế, khu vực từ sau năm 2030.

Tại hội thảo khởi động, các chuyên gia trong nước và quốc tế cũng đã cập nhật về các quy định quản lý thị trường các-bon trong nước và giao dịch tín chỉ các-bon quốc tế của Việt Nam; đồng thời, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong việc xác định các phương án quản lý và đánh giá tác động đối với Hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải (ETS) và giao dịch tín chỉ các-bon quốc tế.

TS. Robert Ritz từ Đại học Cambridge đã chia sẻ các bài học kinh nghiệm của Châu Âu về thiết kế và quản lý Hệ thống ETS. Theo đó, ông đưa ví dụ điển hình về việc áp dụng thuế các-bon trong ngành điện của Anh đã giúp giảm 26% lượng phát thải CO₂ liên quan đến sản xuất điện chỉ trong ba năm.

Bên cạnh đó, ông Frederic Gagnon-Lebrun, chuyên gia từ tập đoàn South Pole cũng đã giới thiệu kinh nghiệm quốc tế trong việc xác định các phương án quản lý và đánh giá tác động trong việc quản lý giao dịch tín chỉ các-bon quốc tế. Ông nhấn mạnh rằng, để thu hút đầu tư và đảm bảo minh bạch, Việt Nam cần đơn giản hóa quy tắc và quy trình giao dịch tín chỉ các-bon, đồng thời xây dựng hệ thống quản lý rõ ràng đối với tín chỉ các-bon giao dịch trên thị trường.

Theo bà Nguyễn Hồng Loan, Giám đốc Công ty TNHH Kiến tạo Khí hậu xanh (GreenCIC), Trưởng nhóm chuyên gia chính sách khí hậu, hỗ trợ kỹ thuật lần này sẽ phân tích khung pháp lý của Việt Nam và xem xét kinh nghiệm quốc tế để xác định các phương án thiết kế và quản lý đối với việc xây dựng Hệ thống ETS, tập trung vào các phương án khả thi cho vận hành thí điểm thị trường các-bon trong giai đoạn 2025-2027.

Cũng trong khuôn khổ hoạt động của dự án, nhóm tư vấn trong nước sẽ đánh giá và mô hình hóa tác động của các phương án quản lý ETS tại Việt Nam, bao gồm việc phân tích các tác động cụ thể về kinh tế-xã hội và môi trường của những phương án này, đặc biệt là tác động đối với các ngành tiêu thụ nhiều năng lượng. Đồng thời, đánh giá và mô hình hóa các tác động kinh tế-xã hội và môi trường của việc giao dịch tín chỉ các-bon và các kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của Việt Nam ra quốc tế. Trên cơ sở này, nhóm tư vấn sẽ cung cấp các khuyến nghị, nhằm xác định các phương án quản lý tối ưu đối với tín chỉ các-bon và hạn ngạch phát thải khí nhà kính.

Thông qua các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật của dự án, các chuyên gia trong nước và quốc tế sẽ cung cấp tư vấn chuyên môn sâu, các khuyến nghị dựa trên bằng chứng rõ ràng để giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra thiết kế phù hợp với thị trường trong nước, hài hòa với các quy định pháp luật hiện hành và từ đó, góp phần đẩy mạnh nỗ lực giảm phát thải, ứng phó biến đổi khí hậu của Việt Nam.

Hội thảo khởi động là khởi đầu quan trọng cho việc triển khai Hỗ trợ kỹ thuật Đánh giá tác động của hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon tại Việt Nam trong thời gian tới nhằm hỗ trợ xây dựng và vận hành thị trường các-bon tại Việt Nam.

Công ty TNHH SD LINK là đơn vị tư vấn về quản lý và đầu tư tại Việt Nam đã tham gia Hội thảo trong vai trò kết nối cho các nhà nghiên cứu và đầu tư vào lĩnh vực này. Với năng lực triển khai và đội ngũ chuyên gia thuộc nhiều chuyên môn với nhiều năm kinh nghiệm, Công ty TNHH SD LINK sẽ hỗ trợ kết nối và tư vấn cho các khách hàng tiềm năng trong nước và quốc tế để nghiên cứu và gia nhập thị trường tín chỉ các-bon tại Việt Nam trong thời gian tới.